Şasi: Aracın iskelet yapısına şasi denir.
Karoser: şasiye monte edilen,aracın saçtan yapılmış bölümüdür.
Ateşleme Sistemi, Yakıt Sistemi, Yağlama Sistemi, Soğutma Sistemi, şarj Sistemi, Marş Sistemi, Egsoz Sistemi, Elektrik - Aydınlatma ve ikaz sistemi, Göstergeler Sistemi, Fren Sistemi, Ön Düzen Sistemi, Süspansiyon Sistemi.
Ateşleme sistemi: Otomobil motorlarında silindirlerin içinde sıkışmış olan hava-yakıt karışımının yakılabilmesi için bujilere yüksek voltajlı kıvılcımın iletilmesini gerçekleştiren sisteme denir. Bu sistemin parçaları: batarya, ateşleme bobini, distribütör, kablolar ve bujiler vardır. Ateşleme avansı, Ateşleme bobini, Ateşleme noktası, Ateşleme sıçraması, Ateşleme sırası, Buji, Distribütör den oluşur
Yakıt Sistemi parçaları - Yakıt Sistemi devreleri - Yakıt Sistemi hakkında Parçaları:
1.Yakıt deposu ve şamandırası,
2.Yakıt göstergesi,
3.Benzin pompası (otomatiği,)
4.Benzin filitresi,
5.Karbüratör,
6.Hava filitresi,
7.Emme manifoldu,
8.Egzoz manifoldu,
Sistemin Çalışması: Marşa basıldığında benzin pompası yardımı ile depodan alınan benzin karbüratöre gelir. Karbüratör, 1 birim benzine 15 birim hava karıştırarak silindire gönderir. Silindirdeki bu karışım buji kıvılcımı ile ateşlenerek yanma sağlanır.
Sıvı soğutmalı motorlarda soğutucu akışkan olarak genellikle su kullanılır. Su soğutmalı motorlarda, motorun içerisinde meydana gelen ısı, motor soğutma suyu tarafından alınır ve radyatörde soğutulur. Soğutma suyu su pompası vasıtasıyla devridaim ettirilir. Radyatör içerisindeki sıcak olan motor soğutma suyu, radyatör fanının dönmesi ile birlikte veya aracın ileri doğru gitmesiyle birlikte doğal olarak içeri giren hava ile soğutulur.
Marş sistemi: Marş motoru yardımı ile motora ilk haraket vererek motoru çalıştırmak. Kontak anahtarı açılıp marşa basıldığında marş dişlisi volan dişlisini çevirerek motora ilk hareketi verir.
Parçaları:
1. Akümülatör,
2. Kontak anahtarı,
3. Selenoid,
4. Marş motoru,
5. Volan dişlisi
Egzoz sistemi: Yanma sonucu açığa çıkan gazların sessiz ve emniyetli bir şekilde dışarı atılmasını sağlar. Egzoz gazının normal rengi: yazın renksiz kışın beyazdır. Basınçlı olarak dışarı çıkan egzoz gazlarının sesini azaltan parça egzoz susturucusudur. Araçta egzozdan fazla ses çıkarsa sebebi susturucu ve borularda delik olmasıdır. Egzoz susturucusu tıkalı olursa yakıt sarfiyatı artar.
Parçaları:
1. Egzoz subabı,
2. K-Egzoz manifoldu,
3. Susturucu,
4. Borular
Elektrik ve aydınlatma sistemi: Gündüz olduğu gibi gecede rahat seyir imkanı sağlayan, aracın sürücüsünün diğer araçlarla emniyetli seyrini sağlamak için yapılan far, sinyal, korna ve çeşitli lambalardan oluşan parçaları çalıştıran ve onların sigorta sistemi ile emniyetini sağlayan komple sistemdir.
Parçaları:
1. Farlar,
2. Çeşitli lambalar,
3. Sigortalar,
4. Flaşör
Fren sistemi: Hareket halindeki aracı yavaşlatmak, aracı durdurmak, duran aracı yerinde sabitlemek.
Parçaları:
Fren ana merkezi,
Tekerlek silindiri,
Disk-kampana,
Fren hidrolik yağı,
Balatalar,
El freni tabancası ve balatalar,
Ayak pedalı,
Westing hause,
Fren Boruları
Karoser denilen yapı, genellikle yolcuların veya yüklerin taşındığı kısma verilen isimdir. Üretildikleri malzemeye göre alüminyum ya da sacdan imal edilebilirler. Aracın ihtiyacına göre düz veya fiber yapıda üretilirler. Araçlar karoserlerine göre sınıflandırılırken genellikle kaç yolcu veya ne kadar yük taşındığı gibi kıstastalar göre sınıflandırma yapılır. Şimdi sırasıyla karoserleri inceleyelim.
Hatchback: Hatchback karoser yapısına sahip otomobiller genellikle küçük yapıda olurlar ve arka kısımları da genellikle düz olarak yere doğru inen yapıdadır. Sedan; Sedan karosere sahip araçların en önemli özellikleri en az 4 işinin taşınabilmesi ve arka bagaj kısmının geriye doğru çıkıntılı olmasıdır.
Cabriolet: Cabriolet yapıdaki araçlar genellikle üstü açık olarak üretilen araçlardır.
Coupe: Coupe karoseri ye sahip araçlar da 2 veya 4 kişi taşıyor olabilmelerine karşılık 2 kapılı olarak üretilen araçlardır.
MPV; CMPV kısaltması multi purpose vehicle olup Türkçe’de çok amaçlı araç olarak çevrilebilir.
Station Vagon ; Station vagon karoseri yapısını tanımlarken, sedan araçların daha geniş bagaj hacmine sahip olanlarıdır dersek yanlış olmaz.
Roadster; Roadster karoseri de üstü açık ve genellikle arka kısımları, ön kısımlarından daha kısa olan araçlar olarak tanımlanabilir.
Yakıttan elde ettiği ısı enerjisini mekanik enerjiye çeviren makinalara motor denir. Yakıtlarına göre motorlar, Dizel-Benzin-LPG li olmak üzere ayrılırlar. Benzinli motorun yakıtı benzin; Dizel motorun yakıtı Mazot (motorin); LPG'li motorun yakıtı ise LPG gazıdır.
Silindir diziliş şekillerine göre motorlar sıra tipi, v tipi, yıldız tipi, boksör tipi şeklindedir. Soğutma sistemine göre motorlar, su soğutmalı ve hava soğutmalı diye ikiye ayrılır. Yanma sistemine göre motorlar, içten yanmalı ve dıştan yanmalı diye ikiye ayrılır. Araçlardaki motorlar içten yanmalı motorlardır. İçten yanmalı motorlar ise, mazot, benzin ya da motorin yakarlar. Motorlar, çalışma zamanlarına göre, iki zamanlı ve dört zamanlı motorlar diye ikiye ayrılır. Benzinli motorlarda ateşleme, sıkıştırılmış benzin-hava karışımının buji ile ateşlenmesi ile olur. 4 zamanlı motorlarda 4 zaman, sırası ile şöyledir: Emme, sıkıştırma, ateşleme (veya genişleme; iş zamanı da denir), egzost. Enjektörlerden püskürtülerek ateşleme yapılan motorlarda yakıt olarak motorin kullanılır. Katalitik konvertör kullanılan araçlarda yakıt olarak, kurşunsuz benzin kullanılır. Bir motorun bazı parçaları şunlardır: marş motoru, piston, segman, piston kolu, silindir kapağı, supap kapağı, eme manifoltu, egzost manifoltu, silindir gövdesi, silindir gömleği, karter, conta, külbütör, emme supapı, ekzost supapı, supap iteceği, krank mili, kam mili, volan dişlisi, eksantrik dişlisidir. Dizel motorda ise bunların dışında, mazot pompası (enjeksiyon pompası) ve enjektör de bulunur. Benzinli motorlarda, üsttekilerin dışında karbüratör, benzin pompası, buji, disribütör, bobin vardır.
Araçta el freni duran aracı sabitlemek için kullanılır. El freni kopmuş ise el freni tutmaz. El freni çekili durumda unutulup yola devam edilirse kampanalar ısınır ve fren tutmaz.
Araç üzerinde 3 tip fren bulunur: -Motor freni (kompresyon freni) -Ayak freni -El freni Ayak freni 3 tiptir: -Hidrolik fren, - Havalı fren, -Karma fren, Fren sisteminin bazı parçaları şunlardır:-Fren pedalı, -Merkez pompası, -Fren boruları, - Tekerlek silindirleri, -Fren diski, -Fren balatası,-Kampanalar, -
Fren ayar sistemleri:
Havalı frenli bir araçta üsttekilere ilaveten hava tüpü ve kompresör bulunur. ABS frenin avantajları, frenlerken direksiyon hâkimiyetini bozmaması ve fren mesafesini kısaltmasıdır. Fren yapılmasına rağmen aracın hızı azalmıyorsa, fren hidroliği yok veya azalmış hatta fren ayarları gecşek olabilir. Fren sistemine yağ sızmış olabilir. Fren sisteminde kaçak olabilir. Soğuk havalarda el freni çekil durumda bırakılırsa fren balataları donarak yapışır. Fren sisteminde hidrolik azalmışsa hidrolik yağı ile takviye edilir. Ayak frenine basıldığında ön ve arka tekerlekler birlikte durur. Araç çalışıyor fakat hareket ettirilemiyorsa el freni çekik olabilir. Aracın kampanaları aşırı ısınmışsa fren ayarları bozuk olabilir. Ön lastiklerin biri yeni biri eskiyse frenlerken araç bir tarafa çeker.
Westinghouse tipi frenli bir arabada hareket halinde iken motor stop ettirilirse asla fren tutmaz. Hava frenli araçta hava basınç göstergesi basınç göstermiyorsa araç olduğu yerden kaldırılamaz.
Ön düzen sistemi, aracın dönüşünü sağlar. Direksiyon simidi, direksiyon mili, sonsuz dişli, sektör dişli, rot, eğri rot, kısa rot, rotbaşı bu sistemin bazı parçalarıdır. Direksiyon kutusu yağı kontrol edilmelidir. Araçta çekme, gezme vs. varsa servise gidilmelidir. Kamber/ Kaster/ King-pim/ rot ve direksiyon kutusu ayarları gibi ayarları vardır. Ayarsızlık ve dişlilerin aşınması, direksiyon boşluğu artırır. Ayrıca rot başlarının aşınması ile direksiyon kutusu arızaları da direksiyon boşluğunu artırır. Ön düzen ayarları bozuksa ön lastikler içten ve dıştan aşınır. Direksiyon zor dönüyorsa lastik hava basıncı normalden azdır.
Güç aktarma organları sırasıyla: Debriyaj, vites kutusu, şaft, diferansiyel, akslar, tekerleklerdir. Difarensiyelin görevi, gücü arttırmak, kendine gelen hareketi 90 derece kırıp akslar yardımıyla tekerleklere iletmek, virajlarda içteki tekerleği az, dıştakini fazla döndürerek kolay ve rahat viraj almayı temin etmektir. Kavrama (debriyaj) motorla vites kutusu arasındaki irtibatı keserek vites değiştirme olanağı sağlayan aktarma organıdır. Akslar, diferansiyelin hareketini tekerleklere iletirler. Vites kutusu, aracın hızını ve gücünü ayarlar. Araç hareket halindeyken ayağımız debriyaj pedalı üzerinde devamlı durursa debriyaj balatası aşınır. Aracın ilk çalışması esnasında bir miktar gaz verildikten sonra debriyaj pedalına sonuna kadar basmanın faydası vardır. Debriyaj balatası yağlanırsa debriyaj kaçırır. Debriyaj teli koparsa araç vitese geçmez. Vites değiştirirken debriyaj pedalına basılır. Araç geri vitese takılmak istendiğinde takılmıyorsa, debriyaj pedalından ayak çekilip yeniden basılır. Aktarma organlarında yağ olarak, dişli yağı kullanılır. Vites değiştirirken ses geliyorsa, debriyaja tam basılmamıştır. Ani ve sert duruş kalkış yapmak debriyaj balatasını sıyırabilir. Vites kutusu bakımı yapılırken yağa ve yağ kaçağına dikkat edilir.
Aydınlatma sisteminde, sigortalar, kablolar, farlar, park lambası, sis lambası, plaka lambası, gösterge lambası, iç aydınlatma lambası, bagaj aydınlatma lambası, gibi lambalar vardır. İkaz sisteminde, sinyaller, fren ikaz lambaları, geri vites lambası, korna bulunur. Her elektrik elemanı gibi araçlarda bulunan aydınlatma ve ikaz sistemi gibi elektrikli devrelerde de: akü, kablolar, kablo bağlantıları, sigortalar, açma kapama düğmeleri ya da kolları, ve alıcı olarak da ampuller bulunmaktadır.
Bu sistemlerin en önemli arızaları: Kısa devre, kablo kopukluğu, akü bitmesi, akü kutup başı oksitlenmesi veya akü kutup başı gevşekliği, ampul yanması, sigorta atması, anahtarların arızalanmasıdır. Fren müşiri ikaz sisteminin bir parçasıdır. Farlardan bir kısmı ya da hiçbiri yanmıyorsa, sigortası atık olabilir. Flâşör arızalanınca sinyal lambası yanmaz. Sigortalar atıksa bunun yerine aynı amperde sigorta takılır. Far anahtarı bozuksa farlar yanmaz. Isı göstergesi çalışmıyorsa, ısı göstergesi müşiri arızalı olabilir. Aracın fren lambaları yanmıyorsa, fren müşiri arızalı olabilir. Fren lambalarından biri yanmıyorsa, yanmayan lambanın ampulü yanmış olabilir. Farların bakımı yapılırken, far ayarı yapılır. Farlardan biri sönük yanıyorsa far kablo bağlantısı gevşemiş veya paslanmış olabilir. Sigortanın görevi, kısa devre olduğunda sistemi korumaktır.
Süspansiyon sistemi, araç tekerlerinin aracın şasi ve gövdesiyle birleştirildiği sistemdir. Yaylar (helezon yay), yaprak yaylar (makaslar) ve amortisörlerden oluşur. Helezon yaylar otomobil türü araçlarda makaslar ise genellikle ağır hizmet araçlarında kullanılır. Yaylar, yoldan gelen darbe titreşimleri üzerine alır. Yayların salınımını amortisör kontrol eder.